Architektura bliższa naturze. Jak ją projektować?
Aspekt ekologiczny posiada kluczowe znaczenie we współczesnej architekturze. Zarówno architekci, jak i inwestorzy, wykonawcy oraz końcowi użytkownicy, coraz częściej kierują się zasadami zrównoważonego rozwoju. Poza chętnie wykorzystywanymi rozwiązaniami OZE, już na etapie projektowania budynków wdraża się technologie, które mają obniżyć zużycie energii, zmniejszyć ślad węglowy, a także zapewnić budynkowi i jego użytkownikom bliższy kontakt ze środowiskiem naturalnym. W jakim kierunku rozwinie się architektura w obliczu postępujących zmian klimatycznych i globalnych ambicji skutecznego zmniejszenia śladu węglowego?
Duża liczba przeszkleń – bliższy kontakt z naturą
W nowoczesnych projektach architektonicznych rezydencjalnych, użytkownicy posiadają dużo większy kontakt z naturą i korzystają z większej ilości naturalnego światła. Dzieje się tak za sprawą stosowania dużej liczby przeszkleń − zarówno w postaci okien, jak i szklanych fasad. Szklane powierzchnie w budynkach zrównoważonych uwzględnia się zazwyczaj od strony południowej, a do ich tworzenia służą aluminiowe, energooszczędne okna i fasady zapewniające bardzo dobrą szczelność i izolacyjność termiczną. W połączeniu z odpowiednimi systemami ogrzewania i wentylacji, takie budynki posiadają relatywnie niskie zapotrzebowanie energetyczne.
Troska o otoczenie budynku
Stosowanie przeszkleń ma umożliwić użytkownikom bliższy kontakt z naturą, dlatego podczas projektowania dużo uwagi należy poświęcić też otoczeniu. Budynek ekologiczny nie może być sztucznym tworem na zabetonowanym placu. Roślinność powinna być rozmieszczona w odpowiedni sposób tak, aby nie wpływać negatywnie na akumulację ciepła lub oświetlenie budynku. Tworząc infrastrukturę, warto stosować rozwiązania, które przepuszczają zieleń, umożliwiają bezpośredni dostęp do gleby i pozwalają na skuteczne filtrowanie wody oszczędzając sieć kanalizacyjną – np. kostka ażurowa, kratownice i łąki kwietne.
Warto zastosować rozwiązania mające na celu magazynowanie wody opadowej – podziemne zbiorniki retencyjne lub oczka wodne. Zgromadzoną w ten sposób wodę można wykorzystać do wszystkich czynności, które nie wymagają korzystania z wody pitnej – np. do sprzątania lub nawadniania zieleni.
Circle Wood House, Izabelin, Polska. Zastosowane systemy: MB-77HS, MB-SR50N. Projekt: PRZEMEK OLCZYK.
Zielone dachy, fasady i żywe ściany
Integracja natury z budynkami staje się koniecznością na gęsto zaludnionych obszarach, gdzie priorytetem jest obniżanie emisji CO2 i pyłów zawieszonych. Dachy budynków coraz częściej pokrywa się zielenią, podobnie jak ich elewacje – wraz z nimi, w górę też pnie się zieleń. Zielone fasady to rozwiązanie polegające na sadzeniu roślin u podnóża elewacji w taki sposób, że rozrost ich pnączy odbywa się pionowo, wzdłuż elewacji. W przypadku żywych ścian, podłoże (substrat), z którego wyrastają rośliny, rozmieszczone jest wzdłuż całej elewacji (rośliny najczęściej w ogóle nie mają kontaktu z gruntem). Na elewacji jednego budynku najczęściej stosuje się jednocześnie kilka rodzajów systemów pionowego prowadzenia zieleni.
Zielone dachy, fasady i żywe ściany produkują tlen, a także filtrują powietrze ze szkodliwych pyłów zawieszonych i dwutlenku węgla. Obecna na budynku warstwa zieleni tworzy cień i absorbuje promieniowanie słoneczne, co poprawia komfort termiczny osób w nich przebywających i zmniejsza zapotrzebowanie na chłodzenie.
Viacom International Media Network (VIMN) headquarters, Londyn, Wielka Brytania. Zastosowane systemy: MB-70HI, MB-SR50N, MB-SR50N EFEKT.
Stosowanie ekologicznych materiałów budowlanych
Aluminium, szkło i drewno to materiały, które stają się filarem ekologicznego budownictwa. Dobrej jakości drewno jest bezpieczne dla środowiska i doskonale sprawdza się w konstrukcji budynków. Jego odpowiednia obróbka i impregnacja sprawiają, że staje się ono surowcem bardzo wytrzymałym (również na ogień).
Kolejnym ekologicznym materiałem budowlanym jest szkło, które można przetwarzać praktycznie bez końca przez przetapianie i uszlachetnianie. Przy produkcji szkła nie zużywa się dużej ilości energii. Szkło jest całkowicie niepalne i odporne na korozję.
Aluminium to najbardziej ekologiczny metal z punktu widzenia branży budowlanej. Daje on możliwość wielokrotnego przetwarzania bez utraty właściwości i zmian strukturalnych i co najważniejsze – w tym procesie zużywane jest jedyne 5% energii, która konieczna jest do wytworzenia metalu pierwotnego. Aluminium to surowiec, który można praktycznie w całości odzyskać, przetworzyć i wykorzystać ponownie. Aluminium stosowane jest m.in. przy produkcji systemów okienno-drzwiowych z izolacją termiczną firmy Aluprof. Poza aspektem ekologicznym, aluminium to także materiał zapewniający odpowiednie parametry w zakresie izolacyjności cieplnej, sztywności czy odporności na niekorzystne warunki środowiska.
Odpowiedni bilans energetyczny
Zużycie energii pochodzącej z zewnątrz, w przypadku budynków ekologicznych musi być jak najmniejsze, a w przypadku budynków pasywnych – zerowe. Pomaga w tym wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, a także wysoka izolacyjność cieplna, którą można osiągnąć przez stosowanie m.in. energooszczędnych systemów okienno-drzwiowych – np. MB-104 Passive czy MB-79N. Poza doskonałą izolacją termiczną zapewniają one także bardzo dobrą izolację akustyczną, szczelność na wodę i powietrze oraz wysoką wytrzymałość konstrukcji.
Nowe Kolibki – Fitness, Gdynia, Polska. Zastosowane systemy: B-SR50N EFEKT. Projekt: ROARK STUDIO.
Nowe technologie
Nowości technologiczne z roku na rok oferują coraz większe możliwości przełożenia wizji architekta na realny projekt, który łączy w sobie oczekiwany wygląd, funkcjonalność, energooszczędność i bezpieczeństwo. Przykładem takiego rozwiązania jest unikalny w skali świata, świetlik dachowy stworzony przez Aluprof. Jest on połączeniem profilu MB-SR50N EFEKT z szybami fotowoltaicznymi wykonanymi w technologii kropki kwantowej. Dzięki temu ogniwa w szybie są niewidoczne, a szyba jest w pełni przezierna i transparentna, zapewniając pełne doświetlenie wnętrza światłem naturalnym. Produkt oferuje najwyższy poziom bezpieczeństwa, ponieważ uzyskał klasyfikację odporności ogniowej REI 30.
Laidlaw Music Centre, St Andrews, Wielka Brytania. Zastosowane systemy: MB-SR50N, MB-SR50N EFFEKT,MB-70HI
Kierunkiem przyszłości (choć tej bardziej odległej) są też materiały budowlane samodzielnie zmieniające swoje właściwości (np. kolor, strukturę i przezroczystość) pod wpływem impulsów termicznych (np. promieniowania słonecznego), chemicznych, mechanicznych lub elektrycznych. W przyszłości budynki będą mogły być otulane warstwą termicznych bimetali, dzięki czemu nie będzie konieczności stosowania tradycyjnych osłon przeciwsłonecznych, a nawet systemów wentylacji i klimatyzacji.
Let’s build a better future
Podążanie za ekologicznymi trendami i wdrażanie energooszczędnych rozwiązań to realne sposoby na zmniejszenie zużycia energii, obniżenie emisji CO2 i projektowanie budynków bliższych naturze, a co za tym idzie – znacznie bardziej przyjaznych dla człowieka. Architektura ma dziś większy niż kiedykolwiek wpływ na środowisko naturalne. Ekologia to długofalowy kierunek, w którym zmierza cała branża.