Architektura ze śmieci – 3 trendy w budownictwie, które wykorzystują odpady

Jednym z problemów współczesnego budownictwa jest zagospodarowanie odpadów, które powstają przy konstrukcji budynku. Drugim, pozyskanie takiego budulca, który albo da się przetwarzać w nieskończoność (jak aluminium) albo sam będzie pochodził z recyklingu. Czy można budować ze śmieci?

Okazuje się, że jak najbardziej tak! Mamy już bardzo wiele przykładów obiektów, które w całości lub w części powstały z materiałów odzyskany w procesie recyklingu. Coraz częściej mamy też do czynienia z upcyklingiem w budownictwie, czyli takim przetworzeniem wtórnym, które pozwala uzyskać produkt o wyższej jakości niż surowce wykorzystane do jego stworzenia.

Śmieciowa architektura – hit czy kit?

Oto kilka przykładów obiektów, przy których budowie wykorzystano odpady lub w dużej mierze skorzystano z technologii recyklingu do wyprodukowania materiałów konstrukcyjnych.

Earthship – utopia czy ratunek dla planety?

Jednym ze zdecydowanie ciekawszych projektów „śmieciowej architektury“ jest projekt Earthship, rozpoczęty w latach 80. XX wieku przez Michaela Reynoldsa. Ten 76-letni entuzjasta ekologii i architekt, mówi w wywiadzie dla CNBC: – Ludzie uważali mnie za świra. Pytali: „Czemu ten idiota używa śmieci do budowania i próbuje stworzyć obiekty, które nie potrzebują dostępu do tradycyjnych mediów?” Teraz ja się z nich śmieję, bo nie tylko coraz więcej osób jest zainteresowanych moim projektem, ale chcą kupować moje domy.

Reynolds buduje swoje domy w Nowym Meksyku. Używa do tego opon, puszek, butelek i innych odpadów. Założeniem jest stworzenie wygodnego schronienia, które do funkcjonowania nie potrzebuje paliw kopalnych, ale jest zaopatrzone w elektryczność, wodę, oczyszczanie ścieków. Są one skonstruowane tak, aby wykorzystywać dostępne zasoby naturalne, zwłaszcza energię słoneczną i wodę deszczową. Projektuje się je z wykorzystaniem masy termicznej i naturalnej wentylacji krzyżowej w celu regulacji temperatury wewnątrz pomieszczeń, a projekty są celowo nieskomplikowane i głównie jednopiętrowe, aby mogły je budować osoby o niewielkiej wiedzy budowlanej. Można je postrzegać jako realizację utopii autonomicznego mieszkalnictwa i zrównoważonego życia.

Siedziba Firmy Press Glass, Konopiska, Polska. Zastosowane systemy: MB-78EI, MB-86 SI, MB-SR50N IW.

Recykling okien

Interesującym podejściem do wykorzystania odpadów jest motyw ponownego wykorzystania zdemontowanych okien. W mniejszej skali przykład takiego budynku to La Fabrique w Genevie. Budynek łączy ze sobą okna o różnych kształtach i kolorach, które wykonane są z różnych materiałów. Pozyskane jako tani materiał porozbiórkowy znalazły nowe życie, a forma budynku udowadnia, że coś, co pozornie było bezwartościowe, może stać się nie tylko użyteczne, ale nawet pretendować do miana sztuki.

Podobny przykład mamy też w Belgii. Duża, jajowata struktura nowej siedziby rady UE, którą ukryto za ścianą ogromnej ilości okien, przyciąga wzrok, ale niewiele osób wie, że okna te pochodzą z różnych budynków w krajach członkowskich UE.

Waste house

To kolejny przykład budynku, który został zbudowany w całości ze śmieci. Znajdujący się na kampusie Uniwersytet w Brighton Waste House został zaprojektowany przez Duncana Bakera-Browna i jego studentów.

Cały szkielet budynku zbudowano z belek sklejkowych, drewnianych legarów i kolumn, które pozyskano z rozbiórek. Ściany zbudowane są z odpadów blokowych wypełnionych skrawkami różnych materiałów – np. dżinsów czy pudełek. Stare płytki PVC służą jako odporna na wilgoć okładzina zewnętrzna, a stare dętki jako uszczelki do okien.

Znajdujące się wewnątrz meble również wykonano z odpadów. Waste House to idea, która ma pokazywać, że każdy odpad można przetworzyć. Dom nie jest zaproszeniem do masowego budowania za pomocą przypadkowo znalezionych odpadów i nie wyznacza trendów w tym zakresie. Sam fakt tego jednak, że udało się skonstruować z tak przypadkowych materiałów stabilną konstrukcję, otwiera nową przestrzeń dla architektów, którzy mają odwagę, by próbować nowych rozwiązań.

Recykling w budownictwie ratunkiem dla planety

Wykorzystanie w budownictwie materiałów pochodzących z recyklingu oraz takich, które nie będą zagrożeniem dla planety na końcowym etapie życia budynku, to obecnie priorytet dla branży, która należy do jednej z najbardziej odpadogennych.

Ważne, by myśleć nie tylko o tym, z czego budujemy, ale również o tym, jak można utylizować wykorzystane przy konstrukcji materiały – podkreśla Emmanuel Gregoire, Managing Director z belgijskiego oddziału Aluprof. W tym właśnie kontekście aluminium wydaje się doskonałą odpowiedzią, bo jest to materiał, który nie tylko można uzyskać z recyklingu, ale który poddaje mu się niemal w 100%. Aluminiowe konstrukcje są zatem podwójnie ekologiczne i możliwe do wykorzystania w gospodarce w obiegu zamkniętym – dodaje ekspert.

The National Robotarium, Edynburg, Wielka Brytania. Zastosowane systemy: MB-86 ST, MB-SR50N, MB-SR50N EFEKT.

W Aluprof wykorzystujemy złom aluminiowy na poziomie 65% w wytopie i zamierzamy nadal zwiększać udział aluminium recyklingowanego w produkcji naszych systemów okienno-drzwiowych. Nie włączałbym wprawdzie naszych realizacji w nurt architektury ze śmieci, ale niektóre z naszych systemów – np. MB-SR50N HI+, MB-86 Casement, MB-86 ST, czy MB-70HI otrzymały certyfikację Cradle to Cradle, która oznacza ich zgodność z założeniami gospodarki w obiegu zamkniętym – wyjaśnia Gregoire.

Let’s Build a Better Future

Zwiększony nacisk na recykling oraz wykorzystanie w architekturze odpadów to coraz mocniejsze trendy. Świadczą o tym, nie tylko podane powyżej przykłady, ale również rozwój startupów i koncepcji, które pozwolą zmienić oblicze budownictwa na bardziej ekologiczne. Takie inicjatywy jak belgijski startup BC Materials, który przetwarza ziemię na prasowane bloczki ziemne zastępujące cegły czy ByFusion, który tworzy bloczki konstrukcyjne z plastiku pozyskanego z oceanu, mogą realnie zmienić przyszłość architektury.

Z zapartym tchem śledzimy te trendy, bo jako firma angażujemy się bardzo mocno na rzecz rozwoju idei zielonego budownictwa – dodaje Emmanuel Gregoire z Aluprof.