3 najważniejsze zasady projektowania ekologicznego

Redukcja zapotrzebowania na energię, jej akumulacja, tak by zminimalizować straty oraz dobór odpowiednio wspierających rozwiązania ekologiczne materiałów i rozwiązań budowlanych, to trzy główne zasady projektowania zrównoważonych obiektów mieszkalnych. Jakie najważniejsze trendy można wskazać w każdym z tych obszarów?

Proekologiczne trendy

Energooszczędne, pasywne, a nawet całkiem neutralne energetycznie budynki mieszkalne, to już nie tylko moda, ale konieczność w dobie kryzysu klimatycznego. Rosnące ceny energii, brak skutecznych regulacji rządowych, monitoringu rynku oraz sensownych inwestycji poprawiających bilans energetyczny kraju, pozostawiają konsumentów bez ochrony.

Wzrost cen energii w Rumunii o 25% i gazu o 20%, który można było zaobserwować między lipcem 2020 a 2021 rokuⁱ to prawdopodobnie nie koniec podwyżek. Proekologiczne budownictwo to zatem nie tylko ukłon dla natury, ale przede wszystkim sposób na to, by mieszkać wygodnie, zdrowo i tanio.

1. Obniżenie zapotrzebowania na energię zewnętrzną

Im mniej energii z zewnątrz trzeba dostarczyć do budynku, tym nie tylko niższe opłaty eksploatacyjne dla użytkownika, ale również lepszy wpływ budynku na klimat.

Wykorzystanie ukształtowania terenu i zastanej infrastruktury

Eko-projektowanie zaczyna się już na poziomie wyboru działki lub dopasowywania projektu do jej warunków naturalnych. Zrównoważone budownictwo wykorzystuje to, co dała natura – skarpa pozwala np. na wkopanie w ziemię północnej ściany, co dodatkowo ochroni przed stratami ciepła.

W zrównoważonym projekcie uwzględnia się możliwie jak najlepsze wpasowanie się inwestycji w istniejącą już infrastrukturę, tak aby nie powodować efektu rozlewania się miast na przedmieścia (Urban Sprawl), co generuje szereg kosztów społecznych, ekonomicznych i środowiskowych.

Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii

Pompy ciepła i fotowoltaika to dwa najważniejsze rozwiązania stosowane w budynkach mieszkalnych. Aż 210 słonecznych dni rocznie w Rumunii pozwala na uzyskanie wysokich współczynników efektywności instalacji PV.

Techniki umożliwiające akumulacje energii

Przy projektowaniu budynku, który dążyć ma do neutralności klimatycznej, ważne staje się wykorzystanie każdej metody, która pozwala na oszczędności energetyczne.

Należą do nich:

• Pokrycie ścian południowych ciemniejszym kolorem,
• Zarządzanie roślinnością otoczenia budynku,
• Zarządzanie wilgotnością powietrza.

2. Zapobieganie stratom energii

Drugą najważniejszą zasadą budowy domów w pełni ekologicznych jest zapewnienie takiej izolacji budynku, by straty energii były jak najniższe i by w miarę możliwości stworzyć obieg zbliżony do zamkniętego.

Rekuperacja

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła to kolejny element, o którym trzeba pamiętać przy projektowaniu ekologicznego domu. Jest to aspekt tym ważniejszy, że w Rumunii problem zanieczyszczenia powietrza jest bardzo duży. W kraju, w którym stężenie pyłu zawieszonego jest jedno z najwyższych w Europie, porównywalne z Polską i Bułgarią dbanie o jakość wdychanego jest niezwykle ważne. Szacuje się, że rocznie z powodu zanieczyszczenia powietrza umiera tu 27 tys. osóbⁱⁱ. Rekuperacja to nie tylko niższe zużycie energii, ale przede wszystkim lepsza jakość życia.

Odpowiednie ułożenie pomieszczeń

Garaż, kotłownia, pomieszczenia gospodarcze, łazienka – te pomieszczenia najlepiej zaprojektować od strony północnej. Częstym rozwiązaniem jest umieszczanie od północy lub północnego wschodu również kuchni. Dzięki temu, że pomieszczenie to generuje dużo ciepła, stanowi jednocześnie bufor cieplny oraz pozwala na mikrooszczędności energii związane z przechowywaniem żywności (pomieszczenie mniej się nagrzewa, co wydłuża żywotność warzyw i owoców przechowywanych poza lodówką).

Przeszklenia na ścianie południowej

Przeszklenia pozwalają na doświetlenie oraz dogrzanie pomieszczeń. Dawniej uważało się, że duże przeszklenia to strata ciepła. Dzisiejsze systemy, takie jak np. najnowszy system okienno-drzwiowy MB-79N od Aluprof, pozwalają na uzyskanie współczynnika przenikania ciepła Uw od 0,64 W/(m2K). Jeśli dodamy do tego wysoką izolację akustyczną (46 dB) i wysoką klasę szczelności na wodę opadową (E 4500), to uzyskamy doskonale izolowane termicznie okna i drzwi.

System okienno-drzwiowy z izolacją termiczną MB-79N

Osłony przeciwsłoneczne – zarządzanie nasłonecznieniem w miesiącach letnich

To, co podczas zimniejszych miesięcy jest plusem, czyli posadowienie budynku w taki sposób, by jak najmocniej akumulował ciepło, w lecie może prowadzić do nadmiernego nagrzewania się pomieszczeń, a co za tym idzie do konieczności wydatkowania energii na ich schładzanie.

Projektując ekologicznie, nie można zatem zapominać o tym, by zaprojektować takie rozwiązania, które w miesiącach intensywnego nasłonecznienia pozwolą zmniejszyć nagrzewanie się budynku. Rozwiązań jest kilka, a wybór optymalnego zależy już od tego, w jaki sposób budynek będzie użytkowany. W pomieszczeniach, w których w ciągu dnia przebywają mieszkańcy i ważne jest zapewnienie komfortu optycznego, sprawdzają się żaluzje zewnętrzne lub osłony przeciwsłoneczne typu screen. Aluprof posiada trzy takie systemy w ofercie: SkyRoll Zip, SkyRoll Classic oraz SkyRoll Eco.

Rolety w systemach adaptacyjnych SK, SKO i SKP

Odpowiednio zaprojektowany drzewostan

Odsłonięcie południowej elewacji, by akumulacja energii mogła zaistnieć przy jednoczesnym osłonięciu drzewami budynku od strony północnej, która jest najmocniej narażona na zimne wiatry, a po deszczu schnie najdłużej to najbardziej energooszczędne rozwiązanie.

Przy projektowaniu zadrzewienia trzeba brać też pod uwagę to, że zmiany klimatyczne wpłynęły na coraz częstsze występowanie gwałtownych wiatrów i nawałnic. Sadzone drzewa z jednej strony chronią budynek, ale mogą też stanowić dla niego zagrożenie.

3. Materiały budowlane, które można recyklingować

W przypadku rozbiórki czy modernizacji domu zawsze powstaje problem odpadów budowlanych, które trzeba utylizować. Dla inwestora to dodatkowy kłopot i koszty, dlatego już na etapie wyboru materiałów trzeba zwracać uwagę na to, w jakim stopniu jest możliwe jego powtórne przetworzenie.

– Doskonałym przykładem jest tu aluminium, które może być recyklingowane niemalże bezstratnie. Aluminium można przetwarzać praktycznie w nieskończoność. Nie niszczeje w trakcie przetwarzania, a jego recykling wymaga jedynie 5% energii, jaka jest potrzebna do produkcji aluminium pierwotnego – wyjaśnia Hubert Nuckowski z Aluprof.

Nowości w zakresie materiałów czy rozwiązań dedykowane zrównoważonemu budownictwu będą się nadal pojawiać na rynku. Najważniejsze jest jednak, by zawsze dopasowywać je do siebie tak, by każda z trzech zasad projektowania ekologicznego była spełniona.